Mensen met een (lichte) verstandelijke beperking zijn kwetsbaar voor psychiatrische stoornissen, waaronder ook verslavingsproblemen. Als begeleider in de verslavingszorg is het belangrijk om enerzijds de verstandelijke beperking te detecteren en anderzijds hier rekening mee te houden binnen de (groeps)begeleiding.
De volgende items worden behandeld in deze vorming:
Wat is een verstandelijke beperking?
(H)erkennen van verstandelijke beperking bij onze doelgroep en aanpak van mensen met een verstandelijke beperking in de verslavingszorg.
Handvatten om de eigenheid van personen met een verstandelijke beperking te herkennen.
Tips om aan te sluiten bij de emotionele ontwikkeling van je cliënt.
Tips om je begeleiding beter af te stemmen op personen met een verstandelijke beperking.
Grondhouding van de hulpverlener en tips voor communicatie.
In deze sessie worden jullie verder vertrouwd gemaakt met methodieken gericht op ouderschap en druggebruik, met als doel effectieve ondersteuning van ouders in hun ouderrol. Daarnaast wordt inzicht geboden in methodieken ter ondersteuning van ouders met kinderen die drugs gebruiken. De focus ligt op het aanreiken van tools om op een constructieve wijze ouders te begeleiden in beide situaties.
Deze module richt zich op het cruciale aspect van familiegericht werken bij problematisch middelengebruik. Deelnemers krijgen inzicht in het belang van het integreren van de bredere context in hun benadering. De nadruk ligt op het ontwikkelen van een positieve attitude en praktische vaardigheden voor effectieve begeleiding. Essentiële contextuele begrippen worden behandeld, en deelnemers worden uitgedaagd deze toe te passen op concrete casussen uit hun eigen werkveld. Diverse modellen voor contextueel werken worden besproken, en de websites www.familiereflex.be en www.kindreflex.be dienen als waardevolle bronnen. Praktische toepassing van theorie op casuïstiek en het betrekken van naastbetrokkenen via psycho-educatie zijn kernpunten.
Tijdens deze opleiding verbreed je als hulpverlener je theoretische kennis, ontwikkel je je vaardigheden verder en reflecteer je in kleine groepjes over je attitude in functie van het werken met mensen met middelenproblemen.
De opleiding zet in op het verwerven van inzichten in de problematiek van verslaving en de professionele aanpak ervan. De opleiding is opgebouwd uit verschillende inhoudelijke blokken:
Psycho-educatie heeft als doel cliënten maar ook hun familieleden die in begeleiding of behandeling zijn, te informeren over de problematiek maar ook de aspecten van behandeling. In deze module wordt een aantal voorbeelden van psycho-educatie belicht. De deelnemer krijgt rond verschillende thema’s een aantal methodieken aangereikt die je kan toepassen in je eigen werksituatie. Tevens wordt er stilgestaan bij enkele aandachtspunten voor het begeleiden van PE gaande van de gespreksstijl tot werken op maat (ambulant of residentieel, productspecifiek en individueel of in groep)
Er worden specifieke methodieken voorgesteld zoals MMM-model, Paard-ruiter metafoor en www.balkmetafoor.be die zowel individueel als in groep kunnen gebruikt worden.
In de voormiddag laten we je kennismaken met wat oplossingsgericht werken juist inhoudt en betekent. De visie van oplossingsgericht werken gaat ervan uit dat ieder mens altijd eigen competenties of krachtbronnen ter beschikking heeft, hoe complex en wanhopig een situatie ook moge zijn. De focus bij oplossingsgericht werken ligt op de gewenste situatie. In de begeleiding benadruk je de reeds bereikte successen van de cliënt en zet je de competenties en mogelijkheden van de cliënt in de verf. Doelen worden daarbij zeer concreet en haalbaar geformuleerd.
In de namiddag gaan we concreter in op wat oplossingsgericht werken kan betekenen voor en in de verslavingszorg en hoe er aan de slag kan gegaan worden met oplossingsgerichte visie en methodieken.
Wat is ‘harm reduction’? In een eerste luik van de vorming neemt Tessa Windelinkx je vanuit haar jarenlange praktijkervaring mee in het theoretische kader van definities en situering. Ze staat beschouwend stil bij wat dit betekent in de praktijk van laagdrempelige hulpverlening. De complexiteit van schadebeperking, attitudes, de rol van gebruikers e.d. worden in interactie met de groep scherper gesteld.
In de namiddagsessies splitst de groep zich op naar interesse. Wie op zoek is naar de basics over het behandelen van opioïdeafhankelijkheid door middel van substitutietherapie, kan hiervoor terecht in keuzesessie 1.1 ‘Substitutiebehandeling’ door verslavingsarts, Dr. Boiy. Terzelfder tijd zet Tessa Windelinckx enkele concrete harm reduction-initiatieven zoals spuitenruil, gebruiksruimtes… op een rijtje in sessie 1.2.
In de 2e reeks keuzesessies wordt er een verdiepend medisch luik aangeboden door Dr. Boiy over substitutietherapie. Hier zal er op maat van de groep ingegaan worden op de meer specifieke aspecten van een methadon- en buprenorfinebehandeling. Daarnaast zoemt Safe ’n Sound-coördinator Shawny Vanhoutteghem in Sessie 2.2 in op risicobeperking bij recreatief druggebruik binnen het uitgaan. Ze geeft een overzicht van de verschillende schadebeperkende interventies in het uitgaansleven (zoals o.a. Safe ’n Sound, Quality Nights, Early Warning System (EWS), drugbeleid op festivals…) én schetst hoe deze op elkaar afgestemd zijn. Deze sessie gaat voornamelijk over het delen van visie, good practises en misvattingen die vandaag de dag nog leven.
Maak je keuze. Na inschrijving kan je jouw voorkeur van keuzesessies aanduiden via modules.
– Keuzesessies 1: (13.00u – 14.30u) – kies één optie o 1.1 ‘Substitutiebehandeling’: medische en psychosociale basisaspecten o 1.2 ‘Concrete harm reduction-initiatieven’: spuitenruil, gebruiksruimtes, pill-testing…
– Keuzesessies 2: (14.45u – 16u) – kies één optie o 2.1 ‘Substitutiebehandeling’: verdiepende aspecten: (her-)opstart, verantwoordelijkheid/inspraak cliënt, meegeefbeleid… o 2.2 ‘Risicobeperking bij recreatief druggebruik in de nightlife setting’
ACT (Acceptance and Commitment Therapy) behoort tot de zogenaamde derde generatie gedragstherapieën en combineert een aantal acceptatie- met gedragsmatige technieken. Doel is het vergroten van de psychologische flexibiliteit. ACT blijkt tevens een effectieve behandelmethode voor diverse, psychische problemen waaronder ook verslaving.
Tijdens de opleiding doorlopen we de zes kernprocessen van ACT en leggen we de link met concrete voorbeelden uit de verslavingszorg: accepteren wat niet veranderd kan worden, afstand nemen van blokkerende gedachten, met de aandacht vanuit een ruimer perspectief in het hier en nu blijven (zelf-als-context), toegewijd handelen in de lijn van wat écht belangrijk is in het leven.
Specifieke aandachtspunten bij verslaving zoals weerstand, impulsiviteit en herval bekijken we vanuit ACT.
