In deze module verkennen we het model van motiverende gespreksvoering (Miller & Rollnick). We gaan dieper in op de theorie, maar ook op het herkennen en anticiperen op valkuilen bij het motiverend werken met eigen cliënten. Praktische illustraties worden geboden aan de hand van videofragmenten en gesprekstechnieken, die jullie vervolgens inoefenen via rollenspellen. De focus ligt op het ontwikkelen van de juiste attitude en vaardigheden om effectief motiverende gesprekken te voeren in de dagelijkse praktijk.
Feit is dat beide problematieken negatief interfereren: cliënten gebruiken drugs en decompenseren psychotisch. Psychotische cliënten trachten hun symptomen te verzachten met drugs. Cliënten met een psychotische kwetsbaarheid kennen vaak een terugval na druggebruik.
Tijdens deze vormingsdag staan we kort stil bij de kennis waarover we beschikken met betrekking tot psychose en middelenmisbruik. Welke producten hebben welke invloed op psychose? Nadien bekijken we de mogelijkheden tot herstel en behandeling, maar ook de moeilijkheden waar je als hulpverlener tegenaan loopt.
Mensen op het autismespectrum hebben een andere denkstijl en informatieverwerking dan neurotypische mensen (mensen zonder autisme) Typerend in de begeleiding van mensen op het spectrum is vaak een dubbele mindblindness; mensen op het spectrum kunnen zich moeilijk de wereld van neurotypische mensen inbeelden, maar ook omgekeerd!
Tijdens deze vorming gaan we proberen te ervaren hoe het is om in de wereld te zitten van iemand op het spectrum met een (rand)normale begaafdheid. Is de hulpverlening in de geestelijke gezondheidszorg aangepast aan de noden van mensen op het spectrum? Wat zijn de verschillen en gelijkenissen tussen autismespecifiek- en verslavingsgedrag? Hoe kan je als hulpverlener autismevriendelijk werken en welke aanpassingen zijn er nodig?
Iedere mens is uniek en dit geldt ook voor mensen op het spectrum. Tijdens deze vormingsdag proberen we richtlijnen en specifieke handvaten te vinden om mensen op het spectrum en met een verslavingsproblematiek te begeleiden. We vertrekken vanuit die bijzondere denkwereld en proberen hier een aantal antwoorden op te vinden.
De encounter is een belangrijk onderdeel van de zelfhelp van de bewonersgroep: waar zij in de structuur elkaar een spiegel voorhouden om gedrag en attitudes te veranderen, zullen ze in de encountergroep de ander confronteren met hun eigen gevoel en beleving. Ze leren in het hier en nu, uitdrukking te te geven aan hun eigen gevoelsbeleving en deze ‘ binnen de intimiteit van een groep van lotgenoten ‘ te delen. De ontvanger leert deze beleving van de ander te ontvangen, en ontwikkelt of vergroot hierdoor empathie en het vermogen zich (meer) bewust te worden van hét effect van eigen houding en reacties op anderen. Tegelijk leren de andere groepsleden vanuit eigen gevoel of overtuiging positie te nemen tav wat er zich in de encounter afspeelt. Dit alles houdt uiteraard in dat ook de bewoners goed moeten begrijpen waarom we doen wat we doen en hoè zij deze tool optimaal kunnen benutten.
Na een ‘korte’ opfrissing van de visie rond voornamelijk de persoon en herstel, en de betekenis van het leven en werken in structuur zoals het behandelingsmodel impliceert, wordt de encounter theoretisch behandeld.
Nadien volgt voor het grootste deel de praktijk van de encountergroep. Deelnemers leren eerst vanuit de eigen ervaring doordat we starten met zelf participeren in een encountergroep. Nadien gaan we over naar de verschillende aspecten van het leiden van een encounter, met aandacht voor het ontwikkelen van je persoonlijke stijl. Daarbij wordt ook de leerencounter behandeld.
De derde dag ( 21 oktober 2024) van de opleiding volgt na enkele maanden waarbij we aan de hand van voorbije ervaringen en concrete voorbeelden via intervisie en supervisie kennis delen en ontvangen.
We starten de dag met een blok theorie en beantwoorden samen een aantal vragen: Wat is advocacy? Hoe werkt het? Wat zijn windows of opportunity? Hoe doet VAD aan advocacy? Welke aanknopingspunten voor advocacy zijn er op lokaal en regionaal niveau? Hoe kan je media gebruiken om draagvlak te creëren? Aan welke ethische principes moet pleitbezorging binnen preventie voldoen?
Na de middag gaan we interactief aan de slag met casussen en geven we handvatten mee om advocacy meer in je dagdagelijkse praktijk te integreren.
Tijdens deze dag duiken we in het interventiecontinuüm, dat zich uitstrekt van preventie tot hulpverlening. We stellen jullie voor aan een aantal belangrijke materialen en bronnen van informatie van VAD en De Druglijn. Daarnaast verkennen we de vele actoren op ons werkveld en bespreken we verschillende perspectieven op verslaving en de benadering ervan. Een belangrijk onderdeel is het in kaart brengen van jullie eigen werksituatie, waarbij we de vertaalslag maken van theorie naar praktijk.
In deze sessie worden jullie verder vertrouwd gemaakt met methodieken gericht op ouderschap en druggebruik, met als doel effectieve ondersteuning van ouders in hun ouderrol. Daarnaast wordt inzicht geboden in methodieken ter ondersteuning van ouders met kinderen die drugs gebruiken. De focus ligt op het aanreiken van tools om op een constructieve wijze ouders te begeleiden in beide situaties.
Tijdens onze introductiesessie voor de tweejarige opleiding tot hulpverlener bij alcohol- en drugproblemen leren jullie niet alleen medecursisten en VAD kennen, maar worden jullie ook op de hoogte gebracht van alle belangrijke zaken binnen de opleiding, zoals het programma, praktische regelingen, de supervisies en de verwerkingsopdracht.
Tegelijk leiden we jullie al in tot de problematiek. Jullie zullen ontdekken dat elk vorm van middelengebruik een behoorlijk complex fenomeen is. Jullie leren dan ook de belangrijkste factoren die een rol spelen bij het gebruik van middelen en hoe dit kan evolueren naar problematisch gebruik. Dit legt een solide basis voor het begrijpen van verschillende aspecten van middelenproblematiek en het verdere verloop van de opleiding.
Binnen deze basisvorming verkennen we het complexe fenomeen van middelengebruik. We overlopen samen de belangrijkste factoren die een rol spelen bij gebruik en evolutie naar problematisch middelengebruik. Daarnaast krijgen jullie inzicht in de behoeften van mensen met problematisch middelengebruik en hoe het hulpverleningsaanbod hierop moet worden afgestemd.
Jullie maken ook kennis met de belangrijkste actoren in de alcohol- en drughulpverlening en we maken jullie vertrouwd met verschillende componenten in het omgaan met verslaafd gedrag, inclusief praktische handvatten voor de praktijk. Bovendien zullen we de geest van motiverende gespreksvoering verkennen, evenals strategieën voor terugval en terugvalpreventie.
Daarnaast bieden we online cursussen aan die jullie meer inzicht geven in verschillende soorten middelen, zoals alcohol, cannabis, opioïden, stimulantia & empathogenen, en gokken als gedragsverslaving. Hierbij bespreken we effecten, risico’s en beschikbare hulpopties.
Cannabis, bier, sterke drank, … ze maken allemaal deel uit van de leefwereld van jongeren. Vrienden drinken of blowen, jongeren experimenteren er zelf mee of gaan nog een stapje verder. De meeste jongeren ervaren hun gedrag niet als zorgwekkend of als een probleem. Nochtans weten we dat jongeren in de jeugdhulp extra kwetsbaar zijn om door middelengebruik in de problemen te komen.
Als jeugdhulpverlener wil je dan ook de vinger aan de pols houden en het met de jongere hebben over zijn gebruik. Maar hoe begin je daaraan?
Programma
Dag 1
Basiskaders die je helpen om:
een zicht te krijgen op specifieke kwetsbaarheden van jongeren en de impact van middelengebruik op de hersenen
een zicht te krijgen op het ontstaan en het verloop van een middelenproblematiek
in te schatten wanneer middelengebruik problematisch is en welke factoren daarin een rol spelen
Opmerken van signalen van problematisch gebruik
Bespreekbaar maken en een inschatting maken van gebruik
Gedragsverandering en motivatie
Korte introductie in motiverende gespreksvoering
Dag 2 gaan we dieper in op hoe je de motivatie van jongeren om hun gedrag te veranderen kan bevorderen. We doen dit aan de hand van motiverende gespreksvoering (Miller & Rollnick), een op samenwerking gerichte gespreksstijl die iemands eigen motivatie en bereidheid tot verandering versterkt.
De basishouding van motiverende gespreksvoering.
De verschillende processen binnen motiverende gespreksvoering.
Gesprekstechnieken om gebruik bespreekbaar te maken (focussen) en de bezorgdheid van de jongere over zijn/haar eigen gebruik en/of de impact hiervan op andere levensdomeinen te vergroten.
Verandertaal en technieken om verandertaal bij de cliënt te ontlokken.
Werkwijze
We werken zoveel mogelijk interactief aan de hand van toepassingsoefeningen en de bespreking van concrete situaties.
