Skip to main content

Training categorie: VAD vormingen

Dubbele diagnose-reeks: Trauma en verslaving – voorjaar 2024

De ontwikkeling van problematisch middelengebruik behelst een complex samenspel van biopsychosociale factoren. Ook traumatische of ingrijpende gebeurtenissen leiden vaak tot problematisch middelengebruik. Als hulpverlener werkzaam in de verslavingszorg is het belangrijk om aandacht te hebben voor eventuele onderliggende traumata. Posttraumatisch stress-stoornis (PTSS) wordt vaak (te) laat of helemaal niet ontdekt omdat cliënten hun trauma’s vaak verzwijgen.

Maar hoe screen en diagnosticeer je trauma en (complexe) PTSS? En wat doe je dan als hulpverlener? Is een behandeling van een trauma risicovol tijdens de verslavingsbehandeling? Dient eerst de verslaving aangepakt te worden? Of kan er steeds op een geïntegreerde manier gewerkt worden?

In deze vorming zoemen we in op deze relatie tussen trauma en problematisch middelengebruik. We staan kort stil bij de definiëring, kenmerken en prevalentie van trauma gelinkt aan verslaving. Belangrijker is dat de hulpverleningsaanpak ten aanzien van trauma en verslaving belicht en uitgediept wordt in al zijn facetten. We staan o.a. stil bij psycho-educatie, stabilisatie en therapieën zoals Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR). Je krijgt handvatten en richtlijnen hoe je binnen de verslavingszorg omgaat met trauma.

Contextgericht denken en handelen in de verslavingszorg

Contextgericht denken en werken is een kwestie van visie en zou in elke hulpverleningsmethodiek gebruikt moeten worden: zowel binnen laagdrempelige als hoogdrempelige voorzieningen, zowel in ambulante als residentiële settings. Tijdens een theoretische kennismaking wordt een aantal denkmodellen gepresenteerd. Daarnaast reiken we een aantal praktische handvatten aan via casussen en oefeningen. Tevens staan we stil bij een aantal specifieke methodieken als zelfhulpboekjes, individuele gesprekken en groepswerk vanuit invalshoeken als psycho-educatie en ondersteunende familiegroepen. De deelnemers krijgen ook de gelegenheid om eigen casusmateriaal in te brengen.

Masterclass Safe ‘n Sound: de toekomst van recreatieve drugs: trends, gevolgen en verantwoordelijkheid

De jaarlijkse masterclass van Safe ‘n Sound gaat over de huidige trends op de drugsmarkt, met een bijzondere focus op het gebruik van cocaïne. Starten doen wij met een overzicht van de Europese trends, gebracht door Laura Smit Rigter, landelijke coördinator van het Drugs Informatie en Monitoring Systeem (DIMS) in Nederland.

Daarna geven wij graag het woord aan Margot Balcaen, coördinator van het Belgian Early Warning System on Drugs (BEWSD). Margot schetst de Belgische situatie en beschikbare gegevens over cocaïne en het gebruik ervan. Verder geeft Eva Blomme, projectmedewerker cocaïnepreventie van het Vlaams expertisecentrum Alcohol en andere Drugs, een uiteenzetting van de bevindingen over wie in Vlaanderen cocaïne gebruikt, waarom zij dit doen en waarom sommige mensen met hun gebruik in de problemen komen. Daarnaast schets Eva welke interventies mogelijks effectief zijn om het aanbod van preventie tot zorg in Vlaanderen te versterken rond dit middel. Om af te sluiten, geven wij graag het woord aan de Safe ‘n Sound coördinator, Shawny Vanhoutteghem. Zij zal het belang van harm reduction, peer support en outreachend werken in het nachtleven benadrukken als een mogelijk antwoord op onze maatschappelijke verantwoordelijkheid. 

Trefdag voor ervaringsdeskundige begeleiders

Met deze bijeenkomst willen we een gelegenheid creëren voor ervaringsdeskundige begeleiders – die aan de slag zijn als coach, begeleider of therapeut, al dan niet binnen een voorziening – om elkaar te ontmoeten en inzichten en ervaringen te delen. Een uitwisseling van ideeën en ervaringen met collega’s kan een waardevolle bron van groei zijn.

Voor VAD is ervaringsdeskundigheid een belangrijk thema. Met deze bijeenkomst willen we ook de samenwerking tussen ervaringsdeskundige begeleiders en VAD bevorderen, en nagaan hoe we elkaar kunnen ondersteunen, inspireren en versterken.

Deze dag staat in het teken van onderwerpen die relevant zijn voor het werk als ervaringsdeskundige begeleider. We zetten in op ontmoeting om elkaar in alle diversiteit te leren kennen. Daarnaast zetten we in op uitwisseling en denken we samen na over thema’s zoals: sterktes en uitdagingen, ondersteuning, zichtbaarheid en positionering van ervaringsdeskundige begeleiders. We willen van jullie horen over deze onderwerpen! Zet jij je vanuit je ervaringsdeskundigheid in voor cliënten? Schrijf je snel in en geef vooraf meer richting aan de discussie via deze bevraging.

Dit initiatief is een opvolging van de ervaringsuitwisselingsdag die in oktober 2022 georganiseerd werd. Met deze initiatieven wil VAD ervaringsdeskundigen, hulpverleners en andere professionals samenbrengen om van elkaar te leren. 

Dubbele diagnose-reeks: ADHD en verslaving

ADHD heeft een invloed op de ontwikkeling, symptomen en behandeling van verslaving. Toch wordt deze stoornis ​vaak niet herkend waardoor een gepaste behandeling uitblijft.

De geüpdatete richtlijn voor de aanpak ADHD en verslaving, geeft hulpverleners aanbevelingen voor de diagnose en behandeling. Tijdens deze vorming zoemen we dieper in op het profiel van gebruikers met ADHD en de invloed die ADHD kan hebben op het gebruik. Daarnaast belichten we de adviezen voor de screening, diagnostiek, behandeling en medicatie. We bespreken hoe het behandelprogramma voor verslaving kan aangepast worden aan de ADHD-symptomen. ​ Deze elementen worden vertaald naar een concreet en praktisch niveau onder de vorm van een modulaire behandelgids. Hierdoor krijgen hulpverleners handvatten om met deze cliëntengroep te werken. De leidraad voor deze vorming is het boek ‘Omgaan met ADHD bij verslaving’ van F. Matthys, A. Bronckaerts en C. L. Crunelle, uitgegeven door Garant (2016). Je ontvang dit boek bij deelname aan de vorming.

Dubbele diagnose-reeks: Stemmingsstoornissen en verslaving

In deze vorming vertrekken we vanuit een brede blik op comorbiditeit en formuleren daaruit enkele algemene aandachtspunten voor de behandeling van dubbele diagnosepatiënten. Vanuit een pleidooi voor een geïntegreerde aanpak met aandacht voor de biologische, psychologische en sociale aspecten, gaan we na wat dit betekent voor de behandeling van mensen met stemmingsstoornissen in combinatie met verslaving.

Internaliserende stoornissen spelen een belangrijke rol in zowel oorzaak als gevolg van middelengebruik, in een complexe wederkerige relatie. Zo is het samengaan van stemmingsstoornissen en verslaving een veelvoorkomende dubbele diagnose. Depressieve klachten worden met behulp van middelen gemilderd. Daarnaast kan langdurig gebruik deze klachten ook ontlokken of versterken.

We zoeken in deze vormingsdag naar antwoorden op vragen zoals: wat betekent deze combinatie in de praktijk? Waarom komen ze beide zo vaak samen voor? Hoe beïnvloeden beide elkaar? Hoe wordt het vastgesteld? Welke behandelingen zijn er mogelijk? Wat is de impact van deze dubbele diagnose op behandelplan en –uitkomst? Aan de hand van concrete casussen wordt de theorie omgezet in praktijkgerichte handvatten.

Dubbele diagnose-reeks: Angststoornissen en verslaving

In deze vorming vertrekken we vanuit een brede blik op comorbiditeit en formuleren daaruit enkele algemene aandachtspunten voor de behandeling van dubbele diagnosepatiënten. Vanuit een pleidooi voor een geïntegreerde aanpak met aandacht voor de biologische, psychologische en sociale aspecten, gaan we na wat dit betekent voor de behandeling van mensen met angststoornissen en verslaving.

Internaliserende stoornissen spelen een belangrijke rol in zowel oorzaak als gevolg van middelengebruik, in een complexe wederkerige relatie. Zo is het samengaan van angststoornissen en verslaving is een veelvoorkomende dubbele diagnose. Door het nemen van middelen worden angstgevoelens verzacht. Angstklachten kunnen echter ook het gevolg zijn van middelengebruik.

Wat betekent deze combinatie in de praktijk? Hoe wordt het vastgesteld? Welke behandelingen zijn er mogelijk? Vanuit de verschillende soorten angststoornissen kijken we naar de samenhang met middelengebruik. Aan de hand van concrete casussen wordt de theorie omgezet in praktijkgerichte handvatten.

Webinar over cathinones: x-MMC’s en analogen (mefedrone, 3-MMC etc)

MMC’s en analogen wonnen de afgelopen tien jaren aan populariteit. In het drugwiel horen deze stoffen thuis bij de stimulantia. Maar, naast een stimulerend effect brengen de meeste van deze stoffen ook een gevoel van empathie en verbondenheid dat we eerder gewend zijn van empathogenen zoals MDMA (xtc). Bovendien duren de effecten langer dan die van cocaïne en korter dan die van amfetamine. Deze elementen, samen met de makkelijke beschikbaarheid via online webshops maakt dat deze stoffen met name onder mensen die uitgaan populair zijn geworden.  Dit webinar heeft tot doel inzicht te geven in de stoffen, het gebruik, preventie, harm reduction- en behandelingsmogelijkheden. 

Seks & drugs: de aanpak van chemseks in hulpverlening

Deze vorming focust zich op het begrijpen van seks onder invloed van drugs, en biedt handvaten voor hulpverleners om aan de slag te gaan met cliënten die aan chemseks doen.

In de voormiddag bespreken we de epidemiologie en context van geseksualiseerd middelengebruik. Hierbij gaat het om een overzicht van degenen die seks met drugs combineren en hun motivaties. Het ‘farmacosekswiel’ wordt gebruikt om de voornaamste effecten, neveneffecten en gebruiksmethoden per drugcategorie te bespreken. We geven ook inzicht in de sociale context en de seksualiteitsbeleving van homoseksuele mannen vanuit een historisch en sociologisch perspectief. 

In de namiddag maken we de brug naar hulpverlening. We starten met een getuigenis van een ervaringsdeskundige. Hij schetst en reflecteert over het verloop van zijn persoonlijke chemsekstraject, zijn motivaties om verandering te bewerkstelligen en de elementen van zorg en ondersteuning die hem geholpen hebben. Vervolgens vertellen drie hulpverleners vanuit hun eigen perspectief (medisch, psychologisch, seksuologisch) over hun ervaring met de begeleiding van mensen die aan chemseks doen. De nadruk zal hierbij zeker liggen op praktijkvoorbeelden en concrete handvaten om met deze cliënten aan de slag te gaan. 

Psycho-educatie bij middelenproblemen

Psycho-educatie heeft als doel cliënten maar ook hun familieleden die in begeleiding of behandeling zijn, te informeren over de problematiek maar ook de aspecten van behandeling. In deze module wordt een aantal voorbeelden van psycho-educatie belicht. De deelnemer krijgt rond verschillende thema’s een aantal methodieken aangereikt die je kan toepassen in je eigen werksituatie. Tevens wordt er stilgestaan bij enkele aandachtspunten voor het begeleiden van PE gaande van de gespreksstijl tot werken op maat (ambulant of residentieel, productspecifiek en individueel of in groep)

Er worden specifieke methodieken voorgesteld zoals MMM-modelPaard-ruiter metafoor en www.balkmetafoor.be die zowel individueel als in groep kunnen gebruikt worden.